W Polsce znajduje się ponad 500 centrów handlowych, nie licząc ogromnej liczby sklepów wielkopowierzchniowych, mniejszych sklepików i sklepów internetowych, sama ta liczba robi wrażenie, nie mówiąc już o ilości produktów, które możemy nabyć. Nie bez przyczyny nasze społeczeństwo określane jest mianem społeczeństwa konsumpcyjnego. Kultura konsumpcyjna kreuje się w naszym kraju od czasu wprowadzenia wolnego rynku, i z roku na rok przybiera na sile. Zachłysnęliśmy się ilością produktów na półkach sklepowych – wielością możliwości i wygodą jaką oferują zakupy internetowe i bezgotówkowe.
W ostatnich latach dotarła również do nas zza oceanu moda „szalonych promocji” – Black Friday (tłum. Czarny Piątek) czy Cyber Monday (tłum. Cyfrowy Poniedziałek) to już właściwie cały tydzień wszelkiego rodzaju promocji i obniżek. Zniżki sięgają nawet 70% ceny podstawowej, a w promocji znajdziemy nie tylko elektronikę, ubrania czy książki, ale także żywność i usługi. Sklepy prześcigają się w wymyślnych reklamach serwując nam coraz to lepsze chwyty marketingowe. Choć większość z nas rozumie czym jest manipulacja to i tak, według badań TNS, co szósty Polak wykorzysta „okazję” i zafunduje sobie kolejny świetny produkt.
W ten trudny dla wielu z nas czas warto przypomnieć sobie dwie pierwsze zasady zero waste bazujące na koncepcji 5R, czyli REFUSE i REDUCE. Pierwsza z nich mówi nam „odmawiaj” – nie tylko niepotrzebnych gadżetów reklamowych i ulotek, ale także – odmawiaj sobie. Naucz się odróżniać potrzebę od zachcianki. Odmawiaj sobie niepotrzebnych rzeczy. I choć stare przysłowie mówi „od przybytku głowa nie boli”, to my w duchu idei zero waste, mówimy stanowcze NIE gromadzeniu rzeczy. REFUSE chroni nas przed nadmiarem, to iście minimalistyczne podejście do życia. Tak samo jak REDUCE, czyli „ograniczaj”, pozwala nam dostrzec prawdziwą wartość rzeczy. Tych już przez nas posiadanych, ale także tych, które chcemy kupić. Bo czy nie ważniejsza jest nasza przestrzeń, wolność od nadmiaru, czas spędzony z najbliższymi? Czy nikt z was nie poczuł się lepiej robiąc porządki w szafie i pozbywając się kilku toreb ubrań? Dla mnie ma to wymiar niemal duchowy. A co jeśli powiem wam, że tymi rzeczami, które posiadamy w nadmiarze, możemy podzielić się z innymi ludźmi? Tymi, którzy naprawdę ich potrzebują? Ile to razy lepsze od kolejnego kupionego swetra czy kolejnej pary butów…
Co zatem zrobić, żeby Czarny Piątek nie skończył się kolejnymi niepotrzebnymi zakupami? Można ten dzień zaplanować na kilka sposobów. Zakupy wcale nie są takie złe, zwłaszcza te przemyślane. Na dobry początek idealna będzie lista, żeby nie dać się promocjom. Kupujmy tylko to, czego naprawdę potrzebujemy, ale tylko pod jednym warunkiem – jeśli nie jesteśmy w stanie naprawić lub odświeżyć, tego co już posiadamy. Zamiast kupować nowej pary spodni, bo stare się nam nieco przetarły, oddajmy je do krawcowej. Zamiast nowego telefonu, skorzystajmy z okazji i oddajmy stary telefon do serwisu. Wiele punktów usługowych, również w okresie Czarnego Piątku, funduje nam przeceny, które pozwolą zadbać o nasze zniszczone sprzęty. Świetnym pomysłem jest także skorzystanie z wymienialnika, charity shop (tłum. sklep charytatywny) lub znajomego, który akurat chce oddać coś za bezcen. Po co kupować, jeśli można się wymieniać?
Zamiast przedmiotów postawmy na przeżycia. Jeśli koniecznie chcemy poddać się promocjom i miło spędzić nadchodzący weekend, możemy skorzystać z obniżek, które oferują nam kina i restauracje. A może wybierzcie się gdzieś ze znajomymi? Jeśli pogoda dopisze to i spacer będzie świetną alternatywą dla szału zakupów w galeriach handlowych. Wspólny wypad do escape room’u? My mówimy TAK! Fajnym pomysłem są także „rzeczy”, które nie generują śmieci i nie zagracają nam mieszkania. Warto skorzystać z promocji na różnego rodzaju kursy, również internetowe, czy gry komputerowe, które ściągamy na komputer zaraz po ich zakupieniu albo kolejny e-book do naszej kolekcji.
Ostatecznie można się także ukryć pod kołdrą i odciąć dostęp do internetu – na ten trudny czas szczególnie polecamy dobrą herbatę!